Nguyễn Tất Nhiên & Những bài thơ phổ nhạc

Danh sách nhạc phẩm được đề cập trong bài viết:

1. Em hiền như Ma Soeur – Phạm Duy
2. Thà như giọt mưa – Phạm Duy
3. Trúc đào – Anh Bằng
4. Hai năm tình lận đận – Phạm Duy
5. Cô Bắc Kỳ nho nhỏ – Phạm Duy
6. Vì tôi là linh mục – Nguyễn Đức Quang
7. Con sáo sang sông – Võ Tá Hân

Nguyễn Tất Nhiên tên thật là Nguyễn Hoàng Hải, sinh ngày 30 tháng 5 năm 1952 tại xã Bình Trước, quận Châu Thành, Biên Hòa. Anh theo học trường trung học Ngô Quyền từ năm 1963 cho tới năm 1970. Lúc mới vừa lên trung học đệ nhất cấp, anh đã làm thơ. Theo lời những người bạn cùng trường lúc đó, thơ của anh đã rất hay. Lúc đó anh thành lập thi văn đoàn với người bạn học Đinh Thiên Phương, tên thật là Đinh Thiên Thọ. Cả hai thi sĩ học trò này cùng chung nhau xuất bản tập thơ “Nàng Thơ Trong Mắt” năm 1966, khi đó anh được 14 tuổi. Trong tập thơ này anh lấy bút hiệu là Hoài Thi Yên Thi.

Thời gian này, Nguyễn Tất Nhiên đã gặp một cô gái người miền Bắc tên Bùi Thị Duyên và có tình cảm với cô này, một tình cảm nhẹ nhàng nhưng không thành công vì hoàn cảnh gia đình và cá tính nghệ sĩ của anh. Dù vậy, cô Duyên cũng đã là nguồn cảm hứng cho anh sáng tác khá nhiều bài thơ: “Khúc Tình Buồn”, hay các bài “Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ”, “Linh Mục”, “Em Hiền Như Ma Sơ”.

Tâm hồn nghệ sĩ của Nguyễn Tất Nhiên đã bộc lộ từ lúc anh còn rất trẻ. Đầu óc của anh được miêu tả lúc nào cũng như mơ mộng suy nghĩ đâu đâu, không tập trung ngay cả khi đang học. Bạn bè thời gian này gọi đùa anh là “Hải Ngáo” hay “Hải Khùng”. Tương truyền, có một buổi sáng, anh đứng giữa ngã tư ở Biên Hòa như chỗ không người, bỏ tay trong túi quần nhìn lên trên trời.

Mối tình vô vọng với cô Duyên, nỗi đam mê, niềm đau khổ làm người, đã tạo nên phong cách thơ của Nguyễn Tất Nhiên.

Sự nghiệp của anh thời gian đầu không mấy thành công. Cho đến khi thơ anh được một số thầy giáo gửi đăng báo Sáng Tạo của Mai Thảo; rồi nhạc sĩ Phạm Duy, nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang nhìn thấy mang ra phổ nhạc thì khi đó anh mới bắt đầu nổi tiếng.

Vào khoảng năm 1972-1973, Nguyễn Tất Nhiên nhận được giấy gọi nhập ngũ vào trường Võ Khoa Thủ Đức. Tuy nhiên mới vào Trung Tâm 3 Quang Trung, anh đã được cho thôi về vì lý do “tâm thần bất ổn”.

Sau năm 1975, Nguyễn Tất Nhiên sống ở trong nước cho tới 1980. Trong thời gian này anh học đàn và sáng tác ca khúc với nhạc sĩ Nguyễn Hữu Nghĩa trong 4 năm.

Năm 1980, anh sang định cư tại Pháp, rồi cuối cùng sang Mỹ sống ở Quận Cam. Năm 1987, anh gia nhập Hội Nhà Văn Việt Nam Lưu Vong. Sau anh lấy vợ tên là Minh Thủy, vợ chồng anh có với nhau 2 đứa con trai.

Ngày 3 tháng 8 năm 1992, người ta thấy anh nằm chết trong một xe hơi cũ, đậu dưới bóng cây trong sân chùa tại California. Mộ Nguyễn Tất Nhiên nằm trong Vườn Vĩnh Cửu thuộc Nghĩa trang Westminster phía Tây Little Saigon (California), và thường được những người du khách Việt đến thăm viếng ..

Thi sĩ Nguyễn Tất Nhiên

Thông tin tư liệu:
– Bài viết: Nguyễn Tất Nhiên
– Nguồn: Wikipedia Tiếng Việt
– Đường dẫn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguyễn_Tất_Nhiên

Những bài thơ phổ nhạc

Ma Soeur

(đọc là ma-sơ, tiếng Pháp: nữ tu sĩ)

đưa em về dưới mưa 
nói năng chi cũng thừa 
phất phơ đời sương gió 
hồn mình gần nhau chưa? 

tay ta từng ngón tay 
vuốt lưng em tóc dài 
những trưa ngồi quán vắng 
chia nhau tình phôi thai 
xa nhau mà không hay 

(hỡi em cười vô tội 
đeo thánh giá huy hoàng 
hỡi ta nhiều sám hối 
tính nết vẫn hoang đàng!) 

em hiền như ma-sơ 
vết thương ta bốn mùa 
trái tim ta làm mủ 
ma-sơ này ma-sơ 
có dịu dàng ánh mắt 
có êm đềm cánh môi 
ru ta người bệnh hoạn 
ru ta suốt cuộc đời 

(cuộc đời tên vô đạo 
vết thương hành liệt tim!) 

đưa em về dưới mưa 
xe lăn đều lên dốc 
chở tình nhau mệt nhọc! 

đưa em về dưới mưa 
áo dài sầu hai vạt 
khi chấm bùn lưa thưa 

đưa em về dưới mưa 
hỡi em còn nít nhỏ 
chuyện tình nào không xưa? 

vai em tròn dưới mưa 
ướt bao nhiêu cũng vừa 
cũng chưa hơn tình rụng 
thấm linh hồn ma-sơ

1971

Em hiền như Ma Soeur – Phạm Duy

Đưa em về dưới mưa, nói năng chi cũng thừa 
như mưa đời phất phơ, chắc ta gần nhau chưa
tay ta từng ngón tay, vuốt tóc em lưng dài 
đôi ta vào quán trưa, nhắc nhau tình phôi pha

Em mang hồn vô tội, đeo thánh giá huy hoàng 
còn ta nhiều sám hối mà sao vẫn hoang đàng
đưa em về dưới mưa, nói năng chi cũng thừa 
đưa em về dưới mưa, có nhau mà như xa

Em hiền như ma-soeur, vết thương ta bốn mùa 
trái tim ta bệnh hoạn, em yêu này em yêu
ta nhờ em ru ta, hãy ru tên vô đạo
hãy ru tên khờ khạo, em yêu này em yêu

Đưa em về dưới mưa, chiếc xe lăn dốc già 
đưa em về dưới mưa, áo em bùn lưa thưa 
đưa em về dưới mưa, hỡi cô em bé nhỏ 
ôi duyên tình đã qua, có bao giờ không xưa

Vai em tròn dưới mưa, ướt bao nhiêu cũng vừa 
như ưu tình đã xa, thấm linh hồn em yêu ..

Khúc tình buồn

1.
người từ trăm năm
về qua sông rộng
ta ngoắc mòn tay
trùng trùng gió lộng
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)
người từ trăm năm
về khơi tình động
ta chạy vòng vòng
ta chạy mòn chân
nào hay đời cạn
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)
người từ trăm năm
về như dao nhọn
ngọt ngào vết đâm
ta chết âm thầm
máu chưa kịp đổ
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)

2.
thà như giọt mưa
gieo xuống mặt người
vỡ tan vỡ tan
nào ta ân hận
bởi còn kịp nghe
nhịp run vồi vội
trên ngọn lông măng
(người từ trăm năm
vì ta phải khổ)

1970

Thà như giọt mưa – Phạm Duy

Thà như giọt mưa vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa khô trên tượng đá
thà như mưa gió đến ôm tượng đá
có còn hơn không, có còn hơn không
có còn hơn không, có còn hơn không

Người từ trăm năm về như dao nhọn
người từ trăm năm về như dao nhọn
dao vết ngọt đâm ta chết trầm ngâm
dòng máu chưa kịp tràn
dòng máu chưa kịp tràn

Người từ trăm năm về khơi tình động
người từ trăm năm về khơi tình động
ta chạy vòng vòng ta chạy mòn hơi
nào có hay đời cạn nào có hay cạn đời

Người từ trăm năm về phai tóc nhuộm
người từ trăm năm về phai tóc nhuộm
ta chạy mù đời ta chạy tàn hơi
quỵ té trên đường rồi
sợi tóc vương chân người

Người từ trăm năm về qua trường Luật
người từ trăm năm về qua trường Luật
ta hỏng Tú Tài ta hụt tình yêu
thi hỏng mất rồi ta đợi ngày đi
đau lòng ta muốn khóc
đau lòng ta muốn khóc

Thà như giọt mưa vỡ trên mặt Duyên
thà như giọt mưa khô trên mặt Duyên
để ta nghe thoáng tiếng mưa vội đến
những giọt run run ướt ngọn lông măng
những giọt run run ướt ngọn lông măng
khiến người trăm năm đau khổ ăn năn
khiến người tên Duyên đau khổ muôn niên ..

Trúc đào

Trời nào đã tạnh cơn mưa
Mà giông tố cũ còn chưa muốn tàn
Nhà người tôi quyết không sang
Thù người tôi những đêm nằm nghiến răng
Quên người – nhất quyết tôi quên
Mà sao gặp lại còn kiên nhẫn chào

Chiều xưa có ngọn trúc đào
Mùa thu lá rụng bay vào sân em
Mùa thu lá rụng êm đềm
Như cô với cậu cười duyên dại khờ
Bởi vì hai đứa ngây thơ
Tình tôi dạo ấy là… ngơ ngẩn nhìn
Thế rồi trăng sáng lung linh
Em mười sáu tuổi giận hờn vu vơ
Sang năm mười bảy không ngờ
Tình tôi nít nhỏ ngồi mơ cũng thừa
Tôi mười bảy tuổi buồn chưa
Đầu niên học mới dầm mưa cả ngày

Chiều nay ngang cổng nhà ai
Nhủ lòng tôi chỉ nhìn cây trúc đào
Nhưng mà không hiểu vì sao
Gặp người xưa lại nhìn nhau mỉm cười?

1973

Trúc đào – Anh Bằng

Chiều xưa có ngọn trúc đào
mùa thu lá rụng bay vào sân em
chiều thu lá rụng êm đềm
vàng sân lá đổ cho mềm chân em

Tại vì hai đứa ngây thơ
tình tôi dạo ấy là ngơ ngẩn nhìn
nhìn vằng trăng sáng lung linh
nhìn em mười sáu như cành hoa lê
rồi mùa thu ấy qua đi
chợt em mười tám chợt nghe lạnh lùng
thuyền đành xa bến sang sông
hàng cây trút lá tình đi lấy chồng

Chiều nay nhớ ngọt trúc đào
mùa thu lá rụng bay vào sân em
người đi biết về phương nào
bỏ ta với ngọn trúc đào bơ vơ ..

Hai năm tình lận đận

1.
hai năm tình lận đận 
hai đứa cùng xanh xao 
mùa đông, hai đứa lạnh 
cùng thở dài như nhau 

hai năm tình lận đận 
hai đứa cùng hư hao 

(em không còn thắt bím 
nuôi dưỡng thời ngây thơ 
anh không còn lính quýnh 
giữa sân trường trao thư) 

hai năm tình lận đận 
hai đứa đành xa nhau 
em vẫn còn mắt liếc 
anh vẫn còn nôn nao 
ngoài đường em bước chậm 
trong quán chiều anh ngóng cổ cao 

2.
em bây giờ có lẽ 
toan tính chuyện lọc lừa 
anh bây giờ có lẽ 
xin làm người tình thua 
chuông nhà thờ đổ mệt 
tượng Chúa gầy hơn xưa 
Chúa bây giờ có lẽ 
rơi xuống trần gian mưa 

(dù sao thì Chúa cũng 
một thời làm trai tơ 
dù sao thì Chúa cũng 
là đàn ông… dại khờ) 

anh bây giờ có lẽ 
thiết tha hơn tín đồ 
nguyện làm cây thánh giá 
trên chót đỉnh nhà thờ 
cô đơn nhìn bụi bậm 
làm phân bón rêu xanh 

(dù sao cây thánh giá 
cũng được người nhân danh) 

3.
hai năm tình lận đận 
em đã già hơn xưa!

Hai năm tình lận đận – Phạm Duy

Hai năm tình lận đận, hai đứa cùng xanh xao 
hai năm trời mùa lạnh, cùng thở dài như nhau 
hai năm tình lận đận, hai đứa cùng hư hao 
hai năm tình lận đận, hai đứa đành xa nhau

Em xưa còn thắt bím, nuôi dưỡng thêm ngây thơ
anh xưa còn lính quýnh giữa sân trường trao thư 
em thường hay mắt liếc, anh thường ngóng cổ cao 
ngoài đường em bước chậm, quán chiều anh nôn nao

Hai năm tình lận đận, hai đứa cùng xanh xao 
hai năm trời mùa lạnh, cùng thở dài như nhau 
hai năm tình lận đận, hai đứa cùng hư hao 
hai năm tình lận đận, hai đứa đành xa nhau

Em bây giờ có lẽ toan tính chuyện lọc lừa 
anh bây giờ có lẽ xin làm người tình thua
chuông nhà thờ đổ lạnh, tượng Chúa gầy hơn xưa 
chúa bây giờ có lẽ xuống trần gian trong mưa

Anh bây giờ có lẽ thiết tha hơn tín đồ 
xin làm cây thánh giá trên nóc cao nhà thờ 
cô đơn nhìn bụi bậm, xanh xác rêu phủ mờ
trước ngày lên ngôi Chúa, chưa chắc không dại khờ

Hai năm tình lận đận, hai đứa già hơn xưa 
hai năm tình lận đận, mình đã già hơn xưa
mình đã già hơn xưa ..

Đám đông

1. 
cô Bắc Kỳ nho nhỏ 
tóc “demi-garçon”
chiều vui thương đón gió 
có thương thầm anh không? 

cô Bắc Kỳ nho nhỏ 
tóc “demi-garçon” 
cười ngày thơ hết nụ 
tình cờ thấy anh trông 

khi không đường nín gió 
bụi hết thời bay rong 
khi không đường nín gió 
anh lấy gì lang thang? 

cô Bắc Kỳ nho nhỏ 
tóc “demi-garçon” 
chiều đạp xe vô chợ 
mắt như trời bao dung 

anh vì mê mải ngó 
nên quên thù đám đông! 

2. 
đời chia muôn nhánh khổ 
anh tận gốc gian nan 
cửa chùa tuy rộng mở 
tà đạo khó nương thân 

anh đành xưng quỷ sứ 
lãnh đủ ngọn dao trần! 
qua giáo đường kiếm Chúa 
xin được làm chiên ngoan 

Chúa cười rung thánh giá 
bảo: đầu ngươi có sừng! 
đời chia muôn nhánh khổ 
anh tận gốc gian nan 

cô Bắc Kỳ nho nhỏ 
mắt như trời bao dung 
hãy nhìn anh thật rõ 
trước khi nhìn đám đông 

hãy nhìn sâu chút nữa 
trước khi vào đám đông!

1973

Cô Bắc Kỳ nho nhỏ – Phạm Duy

Này cô em Bắc Kỳ nho nhỏ
này cô em tóc demi garcon
chiều hôm nay xuống đường đón gió
cô có tình cờ
nhìn thấy anh không

Này cô em Bắc Kỳ nho nhỏ 
này cô em có nụ cười ngây thơ 
thành khi không quãng đường im gió
không gió lấy gì lang thang
cô có thương thầm anh không? 

Đời chim muôn nhánh khổ nguy nan 
mà anh mang tội gốc chưa tan
cửa chùa nào mà không rộng mở
quỷ sứ nào chẳng muốn nương thân? 

Rồi khi qua giáo đường kiếm Chúa
đội thánh giá xin làm chiên ngoan 
thấy có đứa đuôi dài đầu sừng
chúa cũng xót thương người lầm than

Này cô em Bắc Kỳ nho nhỏ 
mày cô em tóc demi garcon
đạp xe vô lối chờ anh ngó 
quên hết giận hờn
thù ghét đám đông 

Này cô em Bắc Kỳ nho nhỏ 
này cô em mắt trời bao dung
nhìn anh đi hãy nhìn cho rõ 
trước khi nhìn đám đông
trước khi vào đám đông ..

Linh mục

1. 
dĩ vãng là địa ngục 
giam hãm đời muôn năm 
tôi – người yêu dĩ vãng 
nên sống gần Satan 
ngày kia nghe lời quỉ 
giáng thế thêm một lần 
trong kiếp người linh mục 
xao gầy cơn điên trăng! 

2. 
vì tôi là linh mục 
không mặc áo nhà giòng 
nên suốt đời hiu quạnh 
nên suốt đời lang thang! 
vì tôi là linh mục 
giảng lời tình nhân gian 
nên không có thánh kinh 
nên không có bổn đạo 
nên không có giáo đường 
(một tín đồ duy nhất 
vừa thiêu huỷ lầu chuông!) 
vì tôi là linh mục 
phổ lời tình nhân gian 
thành câu thơ buồn bã 
nên hạnh phúc đâu còn 
nên người tình duy nhất 
vừa thiêu huỷ lầu chuông 
vì tôi là linh mục 
không biết mặt thánh thần 
nên tín đồ duy nhất 
cũng là đấng quyền năng! 

3. 
tín đồ là người tình 
người tình là ác quỉ 
ác quỉ là quyền năng 
quyền năng là tín đồ 
tín đồ là người tình 
(vì tôi là linh mục 
giảng lời tình nhân gian!) 

4. 
vì tôi là linh mục 
không biết rửa tội người 
nên âm thầm lúc chết 
tội mình còn thâm vai…

1970

Vì tôi là linh mục – Nguyễn Đức Quang

Vì tôi là linh mục 
không mặc chiếc áo dòng 
nên suốt đời hiu quạnh 
nên suốt đời lang thang 

Vì tôi là linh mục 
có được một tín đồ 
nhưng không là thánh thần 
nên tín đồ đi hoang 

Vì tôi là linh mục 
giảng lời tình nhân gian 
nên không còn tiếng khóc 
nên không còn tiếng trách 
nên không biết kêu than 
nên tôi rất bơ vơ 
nên tôi rất dại khờ 

Vì tôi là linh mục 
không mặc chiếc dòng 
nên suốt đời hiu quạnh 
nên suốt đời lang thang 

Vì tôi là linh mục 
có được một tín đồ 
nhưng không là thánh thần 
nên tín đồ đi hoang 

Vì tôi là linh mục 
tưởng đời là hạnh phúc 
nên tin lời thiếu nữ 
như tin vào Đức Chúa 
câu kinh sớm chưa yêu 
câu kinh tối chưa mê 
vẫn mất mát ê chề 

Mất vì tin tín đồ là người tình 
có ngờ đâu người tình là ác quỷ 
ác quỷ đầy quyền năng 
giam tôi trong tín đồ 
tín đồ là người tình 

Người tình bỏ tôi đi 
thiêu hủy lòng tin si 
người tình bỏ tôi đi 
thiêu hủy lời kinh xưa 
người tình bỏ tôi đi 
giáo đường buồn lê thê 
lời chia xa 

Vì tôi là linh mục 
chưa rửa tội bao giờ 
nên âm thầm qua đời 
tội ác còn trong tôi 

Vì tôi là linh mục 
chưa rửa tội bao giờ 
nên âm thầm qua đời 
tội ác còn trong tôi 

Vì tôi là linh mục 
vì tôi là linh mục 
người ơi một linh mục 
rất dại khờ ..

Tâm ca

hỡi người tóc mượt như sông 
sao o chảy hết nguồn lòng của anh 
mai kia ngoảnh mặt sao đành 
bằng không gặp lại tình hành sao cam? 

hỡi người tóc gió hương giang 
sao o xua hết mây đan nắng hồng 
chiều nao con sáo sang sông 
hương đồng cỏ nội anh buồn với ai? 

hỡi người tóc nội thành bay 
sao o nhập một mười hai nhịp cầu 
chừng nào o lấy chồng đâu 
gặp anh ghé nón tựa sầu nơi mô? 

hỡi người tóc ủ ca dao 
sao o không biết môi nào môi anh 
để cho sợi tóc… chẳng lành 
ươm hương cau xuống chân quanh tìm trầu 
bây giờ anh biết đường nao 
bác ơi lòng “mạ” lối nào đi quanh?

Westminster, CA, 13/12/88

Con sáo sang sông – Võ Tá Hân

Hỡi người tóc mượt như sông 
sao o chảy hết nguồn lòng của anh
mai kia ngoảnh mặt sao đành 
bằng không gặp lại tình hành sao cam 

Hỡi người tóc ủ ca dao 
sao o không biết môi nào môi anh 
để cho sợi tóc chẳng lành 
giờ đây anh biết lối nào đi quanh 

Hỡi người tóc gió Hương giang 
sao o xua hết mây đan nắng hồng 
chiều nao con sáo sang sông 
hương đồng cỏ nội anh buồn với ai 

Hỡi người tóc Nội thành bay 
sao o nhập một mười hai nhịp cầu
chừng nào o lấy chồng đâu 
gặp anh ghé nón tựa sầu nơi mô? ..