Phạm Minh Tuấn sáng tác Qua sông năm 1963, lúc 21 tuổi, khi đang là diễn viên đoàn Văn công Giải Phóng vừa được thành lập (tiền thân của Đoàn Ca múa Bông Sen sau này). Một chàng trai mới 21 tuổi, mới vào văn công được một thời gian ngắn, chưa thể dạn dày trong khói lửa, đạn bom, chỉ võ vẽ dăm nốt nhạc mà viết được bài hát đầu tay xuất sắc
Kính mời quý độc giả tham khảo thêm gần 1000 giai thoại âm nhạc được vangson.info tổng hợp tại trang Thư Viện Giai Thoại
‘Qua sông’ được Phạm Minh Tuấn sáng tác ở huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, là căn cứ của Trung ương Cục miền Nam khi ấy. Đó là một đêm tháng 8-1963, trời lắc rắc mưa nên trăng mờ, chàng diễn viên văn công không ngủ, thả hồn miên man, theo những cảm xúc chộn rộn về cuộc sống đang diễn ra, trong đó hình ảnh những cô gái rất trẻ, xinh tươi, duyên dáng cùng thế hệ với mình lặng lẽ chèo đò trong đêm. Nhịp hò khoan của sông nước đung đưa trong cảm xúc. Rồi chàng lấy đàn ghi ta bập bùng những nốt nhạc đầu tiên: “Hò khoan chúng em khua mái chèo ..”. Bài hát viết xong được lãnh đạo đoàn văn công dàn dựng làm tiết mục biểu diễn. Được diễn viên, bà con hưởng ứng, khích lệ nên tác giả mới yên tâm để một năm sau – năm 1964 – gửi ra Đài Tiếng nói Việt Nam
Ngày ấy, mọi sáng tác văn nghệ, từ âm nhạc đến thơ văn, ký, tiểu thuyết từ miền Nam gửi ra là rất quý, vì nóng hổi hơi thở của cuộc kháng chiến nơi tuyến đầu Tổ quốc nên rất được trân trọng, nhanh chóng được triển khai dàn dựng để phổ biến, tuyên truyền. Nhưng không hiểu, do thất lạc thế nào, mãi đến giao thừa Bính Ngọ (1966), bài hát mới được vang lên trên làn sóng. Giản dị mà phong phú, sinh động, rất giàu nhạc điệu, vẻ lãng mạn, mơ mộng được bay vút lên từ một thực tế gian khổ, cam go đã khiến ‘Qua sông’ trở thành một trong những bài hát hay nhất của dòng âm nhạc cách mạng miền Nam trước năm 1975. Rất dễ hiểu khi bài hát đã nhận được giải thưởng Nguyễn Đình Chiểu (giai đoạn 1960 – 1965) ..
Nguồn tư liệu:
+ http://baicadicungnamthang.net/ (Qua sông – Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn)
Lời bài hát
Hò khoan, chúng em khua mái chèo
đưa các anh qua dòng sông lạnh lẽo
đường hành quân các anh đi khắp nẻo
vì quê hương mà anh chẳng ngại gian lao
Hò khoan, hỡi khoan hò khoan, hỡi khoan hò khoan
thuyền em, thuyền em rẽ sóng sang sông
em đưa đoàn quân giải phóng qua sông
qua sông ra chiến trường
Nơi miền quê khói lửa tràn lan
vì tương lai tay súng anh sẵn sàng
bảo vệ xóm làng để tiếng hò ngân vang
Nơi hậu phương gắng sức em ngày đêm
cùng chung lo tranh đấu em sẵn sàng
bảo vệ xóm làng để tiếng hò ngân vang
Hò khoan, chị em chúng mình
ta lướt nhanh con thuyền đưa các anh
rồi mai đây làng quê ta bừng sáng
đón anh về mừng chiến thắng reo vang
Rồi mai đây làng quê ta bừng sáng
đón anh về mừng chiến thắng reo vang ..