Tàu anh qua núi – Phan Lạc Hoa

Nhắc đến Thanh Hoa, chẳng ai không nhớ đến ca khúc Tàu anh qua núi đã gắn liền với bà vài chục năm nay ..

Ca sĩ Việt Nam lập kỷ lục 300 bản thu âm đơn ca

Những năm 70 của thế kỷ XX, chiến trường miền Nam bước vào giai đoạn kháng chiến chống Mỹ quyết liệt, hàng triệu thanh niên yêu nước đã hăng hái lên đường tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Năm 1974, khi đang là ca sĩ của Đài Giải phóng, Thanh Hoa cũng hăm hở ra chiến trường mang lời ca tiếng hát phục vụ các chiến sĩ quân đội.

Thanh Hoa nói, bà không phải anh hùng, khi lên đường cũng rất sợ sẽ không thể trở lại, nhưng vì khát vọng hòa bình, vì tinh thần trách nhiệm phục vụ quân đội, bà đã bỏ lại hai con nhỏ ở nhà để lên đường. Có lẽ, cô ca sĩ ngày ấy không thể hình dung rằng, mãi đến tận bây giờ, hình ảnh tàn khốc của chiến tranh vẫn còn hằn sâu trong tâm trí. Tàn khốc ấy không phải là máu nơi trận địa mà là hình ảnh của những chiến sĩ ở trong rừng suốt thời gian dài không được nhìn thấy người, là những xót xa về anh chiến sĩ vừa hôm trước còn ngồi nghe bà hát, hôm sau đã mãi mãi nằm lại nơi chiến trường và chỉ nhắn đồng đội về nói với Thanh Hoa rằng: “Ước gì được làm người yêu của Thanh Hoa”.

NSND rưng rưng nhớ lại, một lần đến thăm bệnh viện ở Bắc Ninh, nơi cứu chữa những người lính bị thương ngoài chiến trường, bà gặp một người lính trẻ tên Xuân. Nắm bàn tay mềm và mát lạnh của người lính ấy, Thanh Hoa hỏi anh muốn nghe hát bài gì. Người lính ấy trả lời muốn nghe Thanh Hoa ngâm bài thơ Quê hương của Giang Nam. Và khi bà đang say sưa ngâm thơ thì bàn tay của người chiến sĩ ấy dần buông xuống, anh mãi mãi ra đi. “Đó là những ký ức mà suốt đời tôi không bao giờ quên. Lúc đi Chiến dịch Hồ Chí Minh, khi những chuyến xe chở thương binh về, tôi cất tiếng hát nhưng có người gào lên bảo tôi đừng hát nữa vì họ đang quá đau đớn, không có tâm trạng nghe, nhưng lại có người nói muốn được nghe tôi hát. Tôi cất tiếng hát mà nước mắt giàn giụa vì quá xót xa”, bà bồi hồi nhớ lại.

Một điều mà rất nhiều người thắc mắc là tại sao cho đến bây giờ, khi những nghệ sĩ đi cùng thời với Thanh Hoa đều được huy chương kháng chiến mà bà lại không có, kể cả khi bà là ca sĩ Việt Nam lập kỷ lục với hơn 300 bản thu âm đơn ca, chưa kể những bài đồng ca, tốp ca? Hỏi bà điều này, người nghệ sĩ chỉ cười: “Tôi thấy không cần thiết. Tôi đi không phải vì để sau này có huy chương. Cái tôi được đó là danh hiệu NSND, được nhân dân tin yêu, thế là đủ rồi”.

Cả đời gắn bó với Tàu anh qua núi

Nhắc đến Thanh Hoa, chẳng ai không nhớ đến ca khúc Tàu anh qua núi đã gắn liền với bà vài chục năm nay trên nhiều sân khấu lớn nhỏ. Chính Thanh Hoa cũng khẳng định, chưa bài hát nào có thể gắn liền với bà sâu sắc như vậy. Cứ lần nào lên sân khấu là “leo núi” lần đó, từ năm 1978 khi ca khúc ra đời cho tới tận bây giờ.

Lý giải cho “hiện tượng” Tàu anh qua núi, NSND Thanh Hoa cho rằng, thể loại đệm nhạc disco, chachacha và Mỹ Latinh những năm 80 của thế kỷ trước chưa thịnh hành ở Việt Nam. Những năm ấy, chỉ có nhạc trữ tình nên khi Tàu anh qua núi có chất nhạc lạ lẫm đã trở thành hiện tượng. Có những ngày đi diễn, 6 buổi bà phải “leo núi” cả 6 lần. Cho tới hiện tại, đã có rất nhiều ca sĩ thể hiện Tàu anh qua núi nhưng chưa ai vượt qua được NSND Thanh Hoa. Bà tâm sự, có lẽ vì bà đến với ca khúc như một “mối tình đầu”, hiểu được ý nghĩa, hoàn cảnh ra đời của ca khúc nên có thể truyền tải trọn vẹn những gì tác giả muốn gửi gắm.

Tàu anh qua núi ra đời trong bối cảnh đất nước vừa thống nhất. Lúc đó, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa đang là nhân viên ngành Đường sắt. Trong một chuyến đi tàu Bắc – Nam của gia đình, hai vợ chồng đã được nghe một câu chuyện về mối tình cảm động của trưởng tàu với một cô thanh niên xung phong hy sinh ở đèo Hải Vân. Lập tức, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa đã sáng tác Tàu anh qua núi ngay trên chuyến tàu ấy và ca sĩ Thanh Hoa là người hát ca khúc ấy đầu tiên. Bà bộc bạch: “Ấn tượng đầu tiên bao giờ cũng khó phai nên có thể người ta thích tôi hát bài ấy. Một câu chuyện xúc động, qua trí tưởng tượng và cảm xúc của nhạc sĩ đã trở thành một tình yêu bất diệt của tuổi trẻ. Hồi ấy, lần đầu tiên hát một ca khúc có giai điệu đẹp, tiết tấu văn minh và âm nhạc hiện đại, tôi thích lắm”.

Năm 2015, Tàu anh qua núi là ca khúc đứng thứ hai trong đợt bình chọn 10 ca khúc hay nhất về ngành GTVT. Với NSND Thanh Hoa, đây là niềm tự hào của chính ca khúc cũng như của bà. Bà tự hào rằng, mình đã gửi trọn những tinh tế, nâng niu với tác giả và tác phẩm khi thể hiện ca khúc này. Với riêng nhạc sĩ Phan Lạc Hoa, bà bày tỏ sự yêu mến, kính trọng và biết ơn vì chính ông đã chắp cánh cho cuộc đời làm ca sĩ của bà; Chính ông đã cho bà một ca khúc Tàu anh qua núi để hàng chục năm sau, khán giả vẫn nhớ đến cái tên Thanh Hoa.

Ngày hôm nay, trải qua gần 40 năm, ca sĩ Thanh Hoa thừa nhận, cảm xúc của bà bây giờ khi thể hiện ca khúc này cũng khác khi xưa rất nhiều. “Ở tuổi này, tôi không thể hát bằng giọng hát hối hả, trong veo được nữa. Giọng hát đằm thắm, có chiều sâu hơn có lẽ hợp thời hơn. Tôi nghĩ sự phù hợp với mỗi không gian, hoàn cảnh sẽ tạo nên ấn tượng về ca khúc. Hát ca khúc này ở nước ngoài, tôi có một cảm giác khác khi hát ở Việt Nam vì cách khán giả đón nhận rất khác nhau”, NSND Thanh Hoa tâm sự.

Hoàng Anh

Nguồn bài viết:
+ http://www.baogiaothong.vn/ (Tàu anh qua núi nâng bước NSND Thanh Hoa)

Lời bài hát

Ði dọc Việt Nam theo bánh con tàu quay
qua đèo hải Vân mây bay đỉnh núi
nhớ khi xưa qua đèo qua suối
mà lòng ta mơ tàu qua núi cao

Ngày hôm nay thênh thang con đường lớn
tàu anh đi trong yêu thương chào đón
xao xuyến bao niềm vui tha thiết con tàu đi
là thương nhau cho con tàu qua đèo qua núi
là yêu nhau mấy suối em cũng lội
là yêu nhau mấy núi em cũng trèo

Con tàu Việt Nam đi suốt bốn mùa vui
qua đèo Hải Vân mây bay đỉnh núi
nhớ thương nhau em chờ anh tới
mà tàu anh đi vượt qua núi cao

Trời quê hương trong xanh như lời hát
biển quê hương ru êm êm bờ cát
đưa chúng ta cùng đi ra Bắc hay về Nam
là thương nhau em bắc cầu cho tàu anh tới
là yêu nhau mấy suối em cũng lội
là yêu nhau mấy núi em cũng trèo

Con tàu Việt Nam đi suốt bốn mùa vui
qua đèo hải Vân mây bay đỉnh núi
nhớ thương nhau em chờ anh tới
mà tàu anh đi vượt qua núi cao

Trời quê hương trong xanh như lời hát
biển quê hương ru êm êm bờ cát
đưa chúng ta cùng đi ra Bắc hay về Nam
là thương nhau em bắc cầu cho tàu anh tới
là yêu nhau mấy suối em cũng lội
là yêu nhau mấy núi em cũng trèo

Là yêu nhau mấy suối em cũng lội
là yêu nhau mấy núi em cũng trèo ..