PV: Thưa nhạc sĩ Văn Dung, xưa nay, ông chỉ nhận mình là một nhà báo, tuy nhiên, những dấu ấn mà ông đã để lại trong âm nhạc Việt Nam đương đại thì không thể phủ nhận được. Vậy, ngày xưa, nhà báo Văn Dung đã đến với âm nhạc như thế nào?
Tôi tốt nghiệp trường báo chí Trung ương (Phân hiệu II của Trường Nguyễn Ái Quốc) sau đó cuối năm 1960 tôi về công tác tại Ban Công nghiệp Đài Tiếng nói Việt Nam, lúc đó, cần có người làm công tác biên tập phát thanh âm nhạc, tôi được chuyển sang làm công việc này. Khi làm công việc này, tôi nghĩ việc đầu tiên là phải học âm nhạc và để hiểu được cái hay cái đẹp của âm nhạc đặc biệt là trong một giai đoạn lịch sử tiếp tục giải phóng miền Nam, xây dựng chủ nghĩa xã hội trên miền Bắc và thực sự trong công tác này tôi có nhiều điều kiện cập nhật thông tin và được đi nhiều trên những công trường xây dựng trên những tuyến lửa các tỉnh miền Trung Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình .. những năm Mỹ dùng không quân đánh phá miền Bắc, đặc biệt từ khoảng thời gian năm 1965 đến 1971, tôi đã có dịp đi thực tế sáng tác ở phía Bắc Quảng Trị: Khe Sanh, Trường Sơn, Đường 9 Nam Lào, ở đó tôi đã viết: “Giải phóng quân ta ra đi” (1965), “Tiến về Khe Sanh” (1968), “Đường Trường Sơn xe anh qua”, “Bài ca Đường 9 chiến thắng” (1971) .. Cũng từ đó, nhiều ca khúc viết về các ngành nghề như công nghiệp, nông nghiệp, hầm mỏ, xây dựng đã ra đời trong thời điểm này.
PV: Nhiều nghệ sĩ – chiến sĩ ra trận đã mang theo cả một sứ mệnh lịch sử là ghi lại những khoảnh khắc chiến tranh để kể lại cho hậu thế, ông cũng không phải là một ngoại lệ. Vậy có kỷ niệm chiến tranh mà ông cảm thấy sâu sắc nhất để có những ca khúc mang dấu ấn đến ngày hôm nay?
Để có một ngày chúng ta được sống trong thanh bình là phải đổi bằng xương máu của bao anh hùng liệt sĩ. Thời của những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, hy sinh ấy đối với tôi còn nhiều hơn cả cái gọi là kỷ niệm, nó trở thành một phần đời với nỗi ám ảnh khôn nguôn về sự hy sinh mất mát. Tôi đã thể hiện trong từng cung bậc của các bài hát, giai điệu và hôm nay khán giả còn nhớ được những bài hát ấy, với tôi là sự hy sinh của biết bao thế hệ tuổi trẻ Việt Nam trên những con đường ra trận, con đường Trường Sơn.
Tôi vẫn nhớ như in cảm xúc của mình khi đặt bút viết ca khúc Bài Ca Đường 9 Chiến Thắng và Đường Trường Sơn Xe Anh Qua ở ngay mặt trận Đường 9.
Có một lần, sau khi bài hát ra đời, vào khoảng 2 giờ sáng có một đồng chí phụ trách Binh trạm 14 đưa tôi ra cua chữ A (Đường 20 còn gọi là đường Quyết Thắng hay còn gọi là đường Hồ Chí Minh) và nói với tôi: “Đây là một Ăngco của Việt Nam”, tôi hiểu ý anh muốn nói rằng đây là một kỳ quan thiên nhiên trên con đường này. Trong giây lát yên lặng, tôi hỏi lại: “Anh có thể cho tôi biết, có bao nhiêu đồng chí đã hy sinh ở cung đường này?”. Anh trả lời tôi: “Để chuẩn bị cho trận đánh Đường 9, trong một tháng, một tiểu đoàn Công binh đã hy sinh”. Anh quay lại hỏi tôi: “Trận đánh ác liệt hy sinh như vậy mà âm nhạc bài ca đường 9 lại viết như một khúc hoan ca như thế là vì sao?”. Tôi bảo: “Tôi đứng về phía nhân dân để ca ngợi chiến thắng, tôi không mô tả trận đánh!”.
Còn về bài hát Đường Trường Sơn Xe Anh Qua khi về đến Hà Nội ít tháng tôi nhận được thư của một cô thanh niên xung phong có đoạn viết: “Đêm nay 200 chúng em đi họp về, nghe Đường Trường Sơn Xe Anh Qua, không biết có phải nhạc sĩ viết về chúng em không?”. Theo địa chỉ hòm thư tôi gửi thư trả lời họ và vài tháng sau tôi nhận được tin cả đại đội thanh niên đã hy sinh ..
Đọc thêm: Hành khúc thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Văn Dung
– Bài viết: Nhạc sĩ Văn Dung: Trái tim hát cùng đất nước
– Tác giả: Trần Hoàng Thiên Kim
– Nguồn tin: Công an nhân dân Online
– Xuất bản: 2011.05.08 00:19
– Đường dẫn: https://cand.com.vn/
– Thời gian khai thác: 2021.09.22 08:19 VST
Bài Ca Đường 9 Chiến Thắng
Em nghe tin vui bên Đông Trường Sơn
em nghe tin vui bên Tây Trường Sơn
nghe sấm dội cả non ngàn
nghe bão nổi cả đôi miền
Anh giải phóng quân hôm nay ra đi
mang lửa hờn căm bao năm nấu nung
anh qua Tân Lâm chôn vùi Mỹ nguỵ
bão thép căm hờn dội lửa Sa Mưu
đồi Năm trăm kèn vang chiến thắng
rền trời Khe Sanh quân ta reo hò
Khe Sanh năm xưa anh đã về đây
non sông nơi nơi dâng lên niềm vui
nghe pháo nổ rền vang trời
bao bốt đồn giặc tơi bời
Anh giải phóng ơi quê hương vui sao
trên đường Chín anh ghi bao chiến công
trong muôn gian lao mưa bom bão lửa
anh bước trên đầu thù xốc tới
miền Nam vui mùa hoa chiến thắng
tràn ngập quê hương lời ca tưng bừng ..
Đường Trường Sơn Xe Anh Qua
Ơi cô gái Trường Sơn
bao đêm em đi mở đường
cho từng chuyến xe anh qua
vang giọng hát em ngân xa
Tuổi thanh xuân đến với núi rừng
dù bom rơi mưa dông nắng lửa
vượt hiểm nguy em băng băng qua
mở đường xe anh ra tiền tuyến
Anh qua bao núi cao, anh qua bao dốc đèo
đường anh đi, mang tình em
như tình quê hương nâng bước ta đi
đường in trong tim anh
đường in dấu chân em
đường Trường Sơn yêu biết mấy
khi Miền Nam sáng trong lòng anh
Đi san đường bạt núi
giữa pháo sáng với đạn bom
như người chiến sĩ xông pha
em hộ tống xe anh qua
Trường Sơn ơi núi cao mấy tầng
đường em ghi chiến công lẫy lừng
tràn niềm tin trong muôn gian lao
đường tiền phương xe anh thẳng tới
Sao lung linh khắp trời, như em soi sáng đường
rừng đêm đêm chứa chan niềm tin
trên đường anh qua chiến thắng nơi nơi
đường mang bao nghĩa tình
đường Nam Bắc yêu thương
đường Trường Sơn say chiến đấu
khi Miền Nam sáng trong lòng anh ..